Uitkomsten septembercirculaire bestedingsvoorstel

 
In deze bijlage zijn de uitkomsten van de septembercirculaire 2015 van het gemeentefonds voor Zwolle opgenomen. De budgetaanpassingen voor 2015 zijn de de tweede beleidsrapportage verwerkt, de gevolgen voor 2016 en verder zijn in het financieel perspectief meegenomen.
.
In de septembercirculaire 2015 zijn onder andere de gevolgen van de Miljoenennota van het rijk vertaald in een bijstelling van de accresramingen voor het gemeentefonds, wordt een lager (verwacht) beroep op het BTW-compensatiefonds vertaald in een hogere algemene uitkering, is een aanvullende berekening van de herverdeeleffecten naar aanleiding van het groot onderhoud aan het verdeelstelsel van het gemeentefonds verwerkt en zijn de laatste ontwikkelingen rondom de uitkeringen voor het sociaal domein opgenomen. Daarnaast zijn de actuele ontwikkelingen omtrent de overige integratie- en decentralisatie-utkeringen verwerkt.
In de uitwerking onderscheiden we de gevolgen voor de volgende onderdelen van het gemeentefonds::

• Algemene uitkering
• Sociaal domein uitkeringen
• (Overige) Integratie- en decentralisatie-uitkeringen

Eerst wordt ingegaan op de belangrijkste onderwerpen, vervolgens zijn per jaarschijf de mutaties aangegeven.

De belangrijkste onderwerpen uit de circulaire zijn:

• Accresramingen.

De ontwikkeling van het gemeentefonds wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Volgens de normeringssytematiek (trap op trap af) hebben wijzigingen in de rijksuitgaven invloed op de omvang van de algemene uitkering. De jaarlijkse toename van het gemeentefonds betreft het accres. Op basis van de rijksuitgaven  uit de Miljoenenota / rijksbegrotingen wordt een hoger accres verwacht. .

De belangrijkste verklaringen voor de toename van de accresramingen zijn de extra uitgaven voor opvang asielzoekers,  veiligheid/defensie, missies,  maatschappelijke prioriteiten zoals de impuls voor beschut werken en de opvang voor peuters en cao-akkoord rijksambtenaren. Ook de intensivering van de kinderopvangtoeslag vanaf 2016 heeft een verhogend accres-effect.

• Bijstelling ramingen BTW-compensatiefonds (BCF)

Op basis van actuele inzichten verwacht het rijk dat gemeenten een lager beroep gaan doen op het BTW-compensatiefonds. Onder- en overschrijdingen ten opzichte van een vastgesteld plafond worden verrekend met het gemeentefonds. De thans verwachte bijstelling van de eerder geraamde onderschrijding en daarmee een hogere toevoeging aan het gemeentefonds is als volgt:

• Groot onderhoud gemeentefonds.
  In het kader van het groot onderhoud aan het gemeentefonds is een correctie doorgevoerd op de definitie van het aantal woonruimten. Dit betekent dat gemeenten met veel zorginstelligen en/of met veel studenten alsnog gecompenseerd worden voor de nadelen bij de invoering van de gewijzigde definitie (volgens de Basisregistratie Adressen en Gebouwen). Voor Zwolle een structureel voordeel van € 180.000..
• Uitkeringen sociaal domein.

Met betrekking tot de decentralisaties in het sociaal domein is, op aangeven van de gemeenten vanwege de behoefte aan meer stabiliteit in de uitkeringen, besloten de maatstafgegevens van de verdeelmodellen Wmo en jeugd voor het jaar 2016 niet te actualiseren. De bevriezing van de maatstafgegevens betekent niet dat de uitkomsten nu vastliggen. Er komt voor 2016 wderom een nog verde verbeterde historische verdeling voor beschermd wonen en er zijn nog ontwikkelingen bij met name de Wmo 2015. De nieuwe verbeterde (historische) verdeelsleutel voor beschermd wonen (jaar 2016) zal rond 1 november a.s. bekend worden. In de nieuwe verdeling zal ook rekening worden gehouden met een herverdeling over 2015 om eventuele verdelingsfouten te herstellen. Overigens zal met ingang van het jaar 2017 opnieuw een objectief verdeelmodel beschermd wonen worden ingevoerd. Voor- en nadelen als gevolg van de hogere of lagere uitkeringen beschermd wonen en maatschappelijke opvang zullen verevend worden met de regiogemeenten op basis van het met de regiogemeenten voorgenomen regionale vereveningsmodel. Het Zwolse aandeel daarin is ongeveer 22%.
Voor het onderdeel participatie zijn de maatstafgegevens wel geactualiseerd.
In de uitkering jeugd is in 2015 een correctie verwerkt in verband met het woonplaatsbeginsel. 46 gemeenten komen hiervoor in aanmerking. De compensatie ad € 18 mln. wordt verrekend met de uitkering van de andere gemeenten. Zwolle ontvangt hierdoor in 2015 € 167.000 minder.
Omtrent de Wmo 2015 is de stand van zaken over een aantal onderwerpen toegelicht. Vanaf 2016 komen de uitvoeringskosten van de SVB voor rekening van de gemeenten. Over de begroting vindt nog bestuurlijk overleg en afstemming plaats. In de komende decembercirculaire wordt de uitkomst van het overleg meegenomen. In de decembercirculaire worden de gemeenten eveneens ingelicht over budgettaire gevolgen van de herindicaties van de Pgb-trekkiingsrechten. Daarnaast wordt een onderzoek opgestart naar de meerkosten bij gemeenten uit hoofde van een terugvalscenario in het kader van de Pgb-trekkingsrechten.
Woningaanpassingen en hulpmiddelen voor Wlz-cliëntenworden worden ook in 2016 nog uit de Wmo 2016 door de gemeenten betaald. Er vindt nog nader onderzoek plaats naar de randvoorwaarden en budget voor de overheveling van deze taken van gemeenten naar het rijk.
Ook de huishoudelijke verzorging voor Wlz-cliënten wordt nog een jaar door de gemeenten voortgezet. Mede in afwachting van het hiervoor genoemde onderzoek.

• Via de overige integratie- en decentralisatieuitkeringen ontvangen wij als centrumgemeente in 2015 € 157.000 voor tijdelijke voorziening in het kader van bed, bad en brood. Afspraken over een structurele financiering zijn onderwerp van gesprek tussen het Rijk en de gemeenten.
  In het kader van de aanpak van de jeugdwerkloosheid ontvangen de centrumgemeenten voor de arbeidsmarktregio, waaronder Zwolle  in 2015 en 2016 € 100.000 per jaar.
  Zwolle ontvangt in 2015 € 122.000 ten behoeve van de pilot ‘ondersteuning nabestaanden’.
  Ook in 2016 ontvangt Zwolle € 1.000.000 voor huishoudelijke hulp toelage voor het stimuleren van de vraag naar huishoudelijke hulp, teneinde zoveel mogelijk volwaardige werkgelegenheid te behouden.

Samenvatting financiële uitkomsten
In tabel 1 worden de financiële uitkomsten die ten gunste of ten laste van de algemene middelen komen weergeven, daarbij is aangenomen dat de beslispunten conform het voorstel worden overgenomen.
In 2015 is sprake van een incidenteel voordeel van ca € 0,6 mln., de begroting 2016 geeft een voordelig resultaat van € 1,45 mln. en het financieel perspectief in 2019 wordt met circa € 2,3 mln. voordelig beïnvloed.

Tabel 1   Uitkomsten septembercirculaire 2015

Nadere onderbouwing van de uitkomsten.

1.    Algemene uitkering:

Tabel 2   Mutaties in de algemene uitkering tov PPN 2016-2019 en Berap 2015/1.

Toelichting:
De ramingen van het accres en de mutaties met betrekking tot het BTW compensatiefonds zijn hiervoor al op hoofdlijnen toegelicht. Het accres komt in totaal  € 1,5 mln. structureel hoger uit en het voordeel op de BTW compensatie € 0,9 mln.  De verdeeltechnische aanpassingen zijn de resultante van ontwikkeling van de gemeentelijke verdeelmaatstaven ten opzichte van de landelijke ontwikkeling van de verdeelmaatstaven. De mutatie in het groot onderhoud betreft de aangepaste definitie van de woonruimten, zoals hiervoor al toegelicht.
Vanaf 2015 ontvangen de gemeenten compensatie voor de uitvoeringskosten die voortvloeien uit het wetsvoorstel vrijlating lijfrenteopbouw en inkomsten uit arbeid en bevordering vrijwillige voortzetting pensioenopbouw. Door deze maatregel neemt de bijstandspopulatie toe. De compensatie van de uitkeringslasten verloopt via het Inkomensdeel van de Participatiewet.
Vanaf 2016 ontvangen de gemeenten compensatie in de uitvoeringskosten als gevolg van de Wet taaleis Participatiewet.  Deze wet regelt dat bijstandsgerechtigden die onvoldoende de Nederlandse taal beheersen en daardoor belemmerd worden bij hun inschakeling op de arbeidsmarkt, de verplichting wordt opgelegd om de Nederlandse taal te leren.
Vanwege de overdracht van het bevoegd gezag voor alle BRZO-inrichtingen (Besluit Risico Zware Ongevallen 1999) en RIE-4=installaties (Richtlijn Industriële Emissie categorie 4) van gemeenten naar provincies wordt de algemene uitkering verlaagd.

De middelen voor de uitvoeringskosten ivm lijfrenteopbouw en Wet taaleis in te zetten ter dekking van de extra uitvoeringskosten bij de bijstandsverlening. De onttrekking in het kader van BRZO verrekenen wij met de eerder in dit kader ontvangen gelden voor toezicht en handhaving. Deze gelden staan nog op concernstelpost geparkeerd.

2.    Sociaal domein uitkeringen

Hiertoe rekenen wij de uitkeringen die via het gemeentefonds worden ontvangen en waarvoor in het kader van de decentralisaties en rijkskortingen – in beginsel - is afgesproken dat de uitvoering binnen de beschikbare middelen moet plaatsvinden.

Tabel 3: Totaaloverzicht middelen in het kader van het sociaal domein

Toelichting:
De belangrijkste ontwikkelingen in deze circulaire omtrent het sociaal domein zijn hiervoor al weergegeven.  De financiële uitkomsten van deze ontwikkelingen en bijstelling van actuele verdeelmaatstaven leiden er toe dat Zwolle ten opzichte van de meicirculaire in 2015 € 170.000 minder ontvangt. De voornaamste oorzaak hiervan is de verrekening van het woonplaatsbeginsel bij de jeugd. Nadeel 167.000.
Voor 2016 is het totaal aan uitkeringen sociaal domein met € 434.000 verlaagd. Dit is vooral het gevolg van het besluit om een aantal taken bij de VNG te centreren. Een deel van de middelen is derhalve overgaan naar de VNG. Met name  bij vrouwenopvang, Wmo 2015 (algemeen) (oa. doventolk).
Daarnaast zijn de uitkeringen Wmo (oud), maatschappelijke opvang en vrouwenopvang verlaagd vanwege actuelere maatstafaantallen.
De budgettaire effecten voor 2015 en 2016 worden opgevangen binnen het geheel van de sociaal domein budgetten. Indien dit onoverkomenlijke problemen geeft dan dient de risicoreserve sociaal domein als achtervang..

3.       Overige integratie- en decentralisatie-uitkeringen

Algemene beleidslijn bij ontvangen integratie- en decentralisatie-uitkeringen is dat de gelden worden besteed aan het doel waarvoor ze zijn/worden ontvangen.  Ingeval er sprake is van taakmutaties die van invloed zijn op een uitkering dan wordt het daarbij corresponderende budget op een stelpost gezet in afwachting van nadere voorstellen/adviezen hoe de taakmutatie in het Zwolse te verwerken.
Ingeval er in een lopend begrotingsjaar (of een oud begrotingsjaar) een aanpassing van de uitkering plaatsvindt vanwege verdeeltechnische-, nominale en/of trendmatige aard dan wordt het verschil verrekend met de algemene middelen. De reden hiervoor is dat er van uit wordt gegaan dat het uitgaafbudget voor het lopende begrotingsjaar reëel en op basis van het juist prijspeil is geraamd. In het lopende jaar worden dan ook alleen taakmutaties doorvertaald naar de uitgaafbudgetten.

In tabel 4 zijn de totaalbedragen van de integratie- en decentralisatie-uitkeringen voor het jaar 2015 t/m 2016 opgenomen, vervolgens zijn de mutaties toegelicht.

Tabel 4  Totaalbedragen integratie- en decentralisatie-uitkeringen 2015 en 2016

Toelichting:
Het merendeel van de integratie-uitkeringen blijft ongewijzigd. In de circulaire is bekendgemaakt dat Zwolle als centrumgemeente in 2015 en 2016 per jaar € 100.000 ontvangt voor aanpak jeugdwerkloosheid, In 2016 wordt wederom € 1 mln. ontvangen voor huishoudelijke hulp toelage.  
Voor tijdelijke voorzieningen in het kader van bed, bad en brood ontvangen wij in 2015 € 157.000 en eveneens in 2015 ontvangen wij € 122.000 voor de pilot ondersteuning nabestaanden.
De pilot heeft tot doel begeleiding te bieden aan nabestaanden, samen met en mede door lotgenoten, waarbij de begeleiding en re-integratie naar werk zo wordt vormgegeven dat er ruimte is voor verliesverwerking. Daarbij wordt tevens geïnventariseerd wat de behoeften zijn van nabestaanden en hoe ondersteuning het beste kan worden vormgegeven.
De ontvangen decentralisatie-uitkeringen voor jeugdwerkloosheid, huishoudelijke hulp toelage, tijdelijke voorziening bed, bad en brood en de pilot ondersteuning nabestaanden zetten wij in voor het doel waarvoor ze worden ontvangen.