Visie
De wereld om ons heen verandert. Sport en bewegen maakt steeds meer onderdeel uit van ons leven, niet alleen omdat het leuk is, maar vooral ook doordat de samenleving zich meer en meer bewust wordt van het belang van sporten en bewegen in het kader van bijvoorbeeld een gezonde leefstijl en participatie. Daarbij geldt ook dat sport en bewegen niet meer alleen het domein is van de traditionele sportverenigingen. Anders georganiseerd sporten wint steeds meer terrein. De traditionele verenigingsstructuur staat onder druk, hetgeen versterkt wordt door afnemende overheidsfinanciën. In 2015 is met de sportverenigingen in de stadsgesprekken gesproken over de hieruit voortvloeiende opgaven voor de korte en lange termijn. Centrale thema's waren behoud van vitale inwoners en levensvatbare en actieve verenigingen binnen de realiteit van beperktere financiële ondersteuning vanuit de overheid. De verenigingen zijn uitgedaagd om innovatieve ideeën en concrete plannen neer te leggen, waarbij de gemeente nagaat welke voorwaarden zij moet scheppen om de verenigingen de ruimte te geven de ideeën en plannen tot uitvoering te brengen. Dit brengen we samen in de "agenda voor sport en bewegen", waarvan de hoofdlijnen bekend zijn, maar nog nadere invulling en uitwerking vergt in overleg met de Zwolse sportwereld. Beoogd wordt om in 2016 de agenda te implementeren. De belangrijkste ankers voor de agenda voor sport en bewegen worden onderstaand beschreven.
Vitale inwoners
Kerndoel van het sportbeleid is een bijdrage te leveren aan vitale inwoners. Sport en bewegen dragen als onderdeel van een gezonde leefstijl bij aan het langer gezond en actief zijn van inwoners. Daarnaast draagt sport en bewegen ongeorganiseerd en (anders-)georganiseerd bij aan de maatschappelijke en sociale participatie. Mensen ontmoeten elkaar via sport of dat nu bij de sportvereniging is, bij de sportschool of op straat. Men sport met anderen en zet zich, al dan niet als vrijwilliger, in om de sport en alles wat er om heen hangt op een goede en positieve manier invulling te geven. Daarnaast zien wij in sport een uitstekend instrument om een bijdrage te leveren aan het bevorderen van arbeidsparticipatie.
Doelstelling blijft daarmee om een zo hoog mogelijke sportparticipatie na te streven, waarbij integraal en inclusief sporten als uitgangspunt wordt gehanteerd. Oftewel waar mogelijk integratie van sport en bewegen voor diverse doelgroepen binnen het reguliere sportaanbod. Dit doen we onder meer door:
- inzet van buurtsportcoaches ten behoeve van sport- en maatschappelijke participatie voor kwetsbare doelgroepen (jeugd, senioren, inactieven en gehandicapten)
- het participeren in c.q. uitvoeren van gerichte programma’s op het gebied van sportparticipatie en gezonde leefstijl en andere beleidsterreinen
- Activering en stimuleren van de rolneming van verenigingen (in samenwerking met en met ondersteuning van buurtsportcoaches wordt ingezet op maatschappelijke activiteiten en toeleiding naar de verenigingen)
Vitale verenigingen
De sportverenigingen belichamen de kracht van de stad en het zelf organiserend vermogen en vormen nog steeds het "cement" binnen de lokale samenleving. Deze maatschappelijke rol van de verenigingen willen wij benutten en verder uitbouwen. Speerpunt binnen het sportbeleid is dan ook onze inzet op vitale sportverenigingen oftewel verenigingen die hun maatschappelijke rol en verantwoordelijkheid nemen en blijvend kunnen dragen. Onder vitale sportverenigingen verstaan wij verenigingen:
- met voldoende leden en voldoende vrijwillig kader om de maatschappelijke rol te vervullen
- die financieel gezond/draagkrachtig zijn
- die kwalitatief en kwantitatief in staat zijn om zelfstandig verdienvermogen te creëren
- die duurzame samenwerking aangaan en activiteiten ontwikkelen met andere verenigingen en (maatschappelijke) organisaties in het kader van gezondheid en participatie
Dit ondersteunen we door maatwerk te bieden in ondersteuning/facilitering op basis van samenwerkingsverbanden en plannen, mits de vereniging en samenwerkingen (in de wijk of per sportsector) aantoonbaar vitaal en duurzaam zijn of kunnen worden en gewerkt wordt volgens een uitgewerkt plan. Dit willen we doen door onder meer:
- zo veel mogelijk ruimte te bieden aan verenigingen om hun verdienvermogen te optimaliseren (bijvoorbeeld door het overhevelen van de derdenverhuur / exploitatie van de velden naar de sportvereniging en het waar mogelijk wegnemen van belemmeringen)
- individuele en collectieve verenigingsondersteuning van SSZ (al dan niet tegen betaling) ten behoeve van deskundigheidsbevordering en ontwikkelen kwalitatief sportaanbod
- (tijdelijke) inzet buurtsportcoach als verenigingsmanager ten behoeve van het versterken van de vereniging(en) en de samenwerking, het maken van de koppeling met inwoners en organisaties in de buurt en het vergroten van het verdienvermogen.
De invulling van het bovenstaande laten wij afhangen van de verenigingen zelf, individueel of gezamenlijk. De verenigingen zijn zelf verantwoordelijk voor de visie en wijze waarop zij invulling willen geven aan de vitaliteit van hun vereniging. Op bepaalde plekken in de stad, zoals op sportpark de Marslanden en het Hooge Laar bestaan al samenwerkingsverbanden en wordt gewerkt vanuit een gezamenlijke visie, waardoor men eerder in staat is om plannen te ontwikkelen en tot uitvoer te brengen. Deze koplopers willen we inzetten om te experimenteren, om de andere te laten profiteren van de opgedane kennis en ervaring.
Accommodaties
Sportaccommodaties zijn een randvoorwaarde om sporten en bewegen invulling te geven. Wij realiseren ons dat totstandkoming en in stand houding voor sportverenigingen moeilijk haalbaar is. De gemeente heeft daarmee een voorname rol in het faciliteren van een kwalitatief en kwantitatief accommodatieaanbod dat aansluit bij de behoefte vanuit de breedtesport. Dit betekent tevens dat we op basis van maatwerk innovatief en creatief kijken naar invulling van behoeften, waarbij sober, doelmatig en efficiënt de kern vormt en de tot nu toe gehanteerde normen wat betreft bijvoorbeeld speelcapaciteit, omvang en bijbehorende voorzieningen niet meer als basis, maar hooguit als maximum worden gezien.
Uitgangspunt is dat de gemeente bij verhuur en/of ingebruikgeving van accommodaties kostprijsdekkendheid nastreeft voor in elk geval die accommodaties waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Dit geldt in mindere mate voor de multifunctionele binnensportaccommodaties, aangezien de diverse gebruikersgroepen nauwelijks mogelijkheden hebben c.q. ruimte geboden kan worden om verdienvermogen te generen.
Bezuinigingen
Het bovenstaande is mede een gevolg van en dient zijn invulling te krijgen binnen de realiteit van een beperktere overheidsbijdrage. De bezuinigingsopgave binnen het programma Sport bedraagt € 800.000 structureel per 2018. In 2016 wordt de eerste stap hierin gezet met een bezuiniging van € 300.000 Waar eerst nog de verwachting was dat dit voornamelijk via tariefsverhoging opgebracht zou worden is dit voor 2016 door de inzet van andere maatregelen beperkt kunnen blijven tot ca. € 150.000, hetgeen in een tariefsverhoging van 20% (inclusief de jaarlijkse index en de reeds opgelegde verhoging van 2% uit eerdere besluitvorming) resulteert. Wij onderzoeken momenteel nog hoe we de buitensportverenigingen nog dit jaar de mogelijkheid kunnen bieden voor de verhuur van de velden aan derden. Verder worden bezuinigingen voor 2016 als volgt ingevuld:
- structureel € 25.000 bezuiniging SportService Zwolle
- € 50.000 door afkoop van de loonsuppletie voor zwembad de Vrolijkheid
- € 56.000 door afschaffing van de bijdrage voor klein dagelijks onderhoud voor de kleedkamers (€ 75.000) in 2 fasen
- afbouw subsidiebudget voor zwemvereniging Swol 1894 in 3 termijnen, waardoor in 2016 € 8.666 wordt ingeboekt.
- afbouw subsidie (€ 5.000) voor de huur van de clubaccommodatie voor de gezamenlijke wandelsportverenigingen in 2 fasen, waardoor voor 2016 € 2.500 ingeboekt wordt.
Ontwikkelingen
- Zwolle blijft groeien, waarbij het aandeel ouderen absoluut en relatief gezien toeneemt. De vraag naar sportactiviteiten en -voorzieningen voor ouderen zal aanzienlijk stijgen. Daarmee zal, met het stijgen van de leeftijd, een verschuiving plaatsvinden van sporten naar bewegen, terwijl ook voor jongeren het sportaanbod op peil moet blijven. Dit biedt kansen voor verenigingen voor het ontwikkelen van nieuw en vernieuwend sportaanbod en het aanboren van nieuwe doelgroepen.
- De “moderne” samenleving leidt er toe dat de burger zich meer en meer als consument gaat gedragen. Men wil meer variatie in sportactiviteiten, sporten op momenten dat men dat zelf wil en met wie men zelf wil. Daarmee vindt ook in Zwolle een verschuiving plaats van deelname aan de traditionele verenigingssport naar ongeorganiseerd en/of individueel sporten. Ook hier liggen kansen voor sportverenigingen om een vernieuwend sportaanbod te ontwikkelen dat aansluit bij de wensen van deze moderne consument en om deze voor de vereniging te behouden.
- De (nasleep van de) economische recessie vormt nog steeds een bedreiging voor de sportparticipatie en de sportinfrastructuur. De burger heeft immers nog steeds minder geld dan voorheen voor sportbeoefening of lidmaatschap. Desalniettemin trekt de economie weer iets aan waarmee ook de kansen op sponsoring van het bedrijfsleven weer toe zullen nemen.
Relevante kaderstellende nota's
- Masterplan Sportaccommodaties (2009)
- Nota aangepast sporten: Zwolle sport onbeperkt (2010-2013)
- Nulmeting sportaccommodaties (2011)